eden aynı yemekler aynı durumlarda farklı tatlara sahip olur ? Yemek sadece karın doyurma aracı değil aynı zamanda bir kültür taşıyıcısıdır. Kutlama yaparken, düğünlerde ve hatta yas evlerinde dahi kendine bir yer bulan yemek toplumun farklılıklarının bir noktada temsilini sağlar. Günümüzde sınıf farklılıklarını belirtmek için artık kıyafetler kullanım dışı kaldı. Orta kesim de alt kesim de kaliteli kıyafetlere rahatlıkla ulaşabilir. Kıyafetlerin bu misyonunu artık yemekler almaya çalışmakta. Pahalı yerlerde yediğiniz yemek sizin kalitenizi ve gücünüzü belli etmek için oldukça güzel bir araç, bu pahalılık gücün yanında lezzeti de getiriyor. Peki bu lezzeti getiren şey yalnızca sınıfımızı belli etmenin verdiği o mükemmel haz mı ? Tekrar soralım, Neden aynı yemekler aynı durumlarda farklı tatlara sahip oluyor.
Covid19 öncesine gidelim: Restorandayız, ikram edilen tatlıya bayıldık, tarifini bir şekilde şeften alıyoruz ve ilk fırsatta aynı şekilde yapıyoruz; aynı malzemeler aynı ölçüler ama tat aynı değil. Neden peki? O an içinde bulunduğumuz ortam farklı olduğu için mi beğenmedik acaba tatlıyı? Deneyimizi değiştirelim öyleyse; iki kişi yan yana aynı malzemeler, aynı ölçüler, her şey tam olarak aynı iken yapsın bu sefer tatlıyı. Sonuç yine aynı olmadı. Bu sefer aklımızdaki soru el lezzeti var mı oluyor.
Biz çok merak ettiğimiz bu sorunun cevabını Biyoloji Profesörü Rob Dunn’un ekşi mayayı araştırması sayesinde öğrendik ve sizlere de aktaralım istedik. Profesör Dunn ve ekibi dünyanın 15 farklı yerine un göndererek ve ekmek ustalarına ekşi mayalarını bu unlarla beslemesini istemiş, aynı zamanda dünyanın her yanından ekşi maya örnekleri toplayarak bunları kıyaslamışlar. Bir süre sonra maya gönderilen 15 ustayı mayaları ile birlikte Belçika’ya davet etmişler. Ustaların hem ekşi mayalarından hem de ellerinden bakteriyolojik örnekler alan ekip araştırmalara başlarken ustalardan da mayalarıyla ekmek yapmalarını istemişler. Tadım esnasında 15 farklı tatta ekmeğe ulaşmışlar. Bu esnada Colorado üniversitesinden gelen sonuçlarla deney anlamlanmış: Ustaların kendi ekşi mayalarının içindeki bakteri popülasyonu ve ellerinden alınan bakteri örnekleri örtüşüyormuş. Yani el lezzetimizin elimizde yaşayan faydalı bakterilerle bağlı olduğu ortaya çıkmış. (Araştırmaların sonucunda ekmek ustalarının elinde çıkan bakteriler aslında insanların elinde bu kadar yoğun bulunmadığı ortaya çıkmış. Fakat ekmek ustası oldukları için mi bu kadar çok yoksa doğuştan gelen bir özellik mi bilinmiyor.)
Yazar: İdil Coşkun
